خداوند متعال خود صاحب اصلی کرامت و شرافت است (النمل:۴۰). مهمترین خصوصیتی که قرآن کریم سرشت پاک انسان را بدان مزین گردانیده، کرامتی است که به او عطا کرده است؛ انسان از آن جهت که انسان است دارای کرامت و شرافتی است مختص به خود و از این جهت همگان را به احترام به یکدیگر، ترویج برادری و عدالت در جامعه و تکریم انسان‌ها دعوت نموده است. خداوند متعال، بنیادی‌ترین دارایی انسان را کرامت و شرفی دانسته که به انسان عطا کرده و نیز او را بر سایر موجودات عالم برتری داده است. به همین جهت می‌توان گفت مهمترین حقوق بشر، حقوقی است که از این کرامت و شرف انسان ناشی شده باشد.
در اسلام خانواده رکن اساسی جامعه و قلب تپنده آن محسوب شده و بستر رشد شخصیتی و اخلاقی هر فرد است. خداوند متعال با ایجاد الفت و رحمت در خانواده، بنیان آن را مستحکم ساخته و مانعی طبیعی در مقابل فروپاشی آن قرار داده است. به همین جهت است که صیانت از آن وظیفه آحاد جامعه بوده و جدایی همسران پایه‌های عرش را به لرزه درمی‌آورد.
جهان در آغاز هزاره سوم با شتابی فراتصاعدی و شبکه‌ای شاهد شکل‌گیری تحولات و دگرگونی‌های عمیق در بسیاری از ابعاد است. این تحول تنها در ابزار، روش و برنامه نیست، بلکه اندیشه و نگرش انسان به خود و جهان اطراف را نیز متحول ساخته است. ماهیت پیچیده و سرعت تحولات جهانی به گونه‌ای شتابان است که هرگز قابل مقایسه با دهه‌های قبل نیست. این شتاب فراتصاعدی و شبکه‌ای نه فقط در تغییرات ابزاری و فناوری که حتی در طبیعت انسانی نیز رخ می‌دهد و سبب پیدایش تحولات عمیق بین نسل‌ها و در نظام تعلیم و تربیت می‌شود.
مسأله اساسی این کنگره بین‌المللی این است که این تغییرات فراتصاعدی و شبکه‌ای چه چالش‌هایی را برای خانواده‌ها به وجود آورده‌اند و چه راهکارهایی برای برون رفت از آنها می‌تواند در جوامع اسلامی مطرح گردد. بهره‌مندی از ظرفیت اعضای محترم هیأت علمی دانشگاه‌های کشور و فعال‌سازی طرح‌های همکاری دانشگاه و جامعه در راستای اهداف این کنگره و نیز هم‌افزایی این ظرفیت‌ها در جهان اسلام به منظور مقابله با نظریات و بنیان‌هایی که خانواده را در جوامع اسلامی تهدید می‌کند از اهداف اصلی‌ای است که برگزار کنندگان این کنگره دنبال می‌کنند.
تبیین موضوع
دگردیسی ناگهانی فرهنگی در دنیای امروز، موجب تغییرات افراطی و یا ناهنجاری‌هایی در اشکال خانواده شده است، خانواده‌هایی مانند خانواده‌های تک والدی، زندگی تجردی، ازدواج‌های متعدد، ازدواج‌های قراردادی غیر سنتی، پدرخواندگی و مادر خواندگی، خانواده‌های بدون فرزند، هم‌بودی بدون تعهد و مانند آن. طلاق، ازدواج مجدد، تعدد زوجات، روابط با ناپدری و نامادری و فرزند خواندگی علاوه بر مسایل عاطفی فراوان، معضلات شخصی و قانونی زیادی را نیز فراهم آورده و بسیاری از مفروضاتی که اعضا در خانواده اول خود داشته‌اند و براساس آن عمل می‌کرده‌اند در خانواده دوم قابل استفاده نیست. از چالش‌های روزگار ما این است که در جامعه امروز متأسفانه با میزان بالای طلاق به عنوان یک واقعیت مواجهیم و در بسیاری از مواقع مجبور شده‌ایم زندگی خانوادگی را در حالتی سیال مشاهده کنیم تا دایمی. این در حالی است که طلاق نیز امری است که تدریجاً به سمت آن حرکت و میل ایجاد می‌شود و در این گستره زمانی چالش این است که با خانواده‌هایی در حال انتقال و در بسیاری مواقع تنها با حضور فیزیکی والدین، یک حضور تک بعدی و احیاناً مخرب، به جای حضوری چند جانبه و سازنده روبرو هستیم.
همچنین، امروزه در نتیجه فضای مجازی و گسترش اطلاعات در وب‌گاه‌ها و ارتباطات فزاینده در شبکه‌های اجتماعی و امکان تراکنش و بده بستان بر بستر رمز‌ارزها و پول‌های حقیقی و مجازی در این شبکه‌ها، فرزندان ارزشهای اعتقادی بعضاً متفاوت یا حتی متضاد با ارزشهای اعتقادی والدینشان نشان می‌دهند که جامعه‌شناسان از آن تعبیر به گسست نسلی می‌کنند. کودکان و جوانان ارزشهای احساسی والدینشان را زیر سؤال می‌برند و آنها را به چالش می‌کشند و از آن جا که زبان مشترکی بین آنها وجود ندارد، مباحثه به مجادله می‌کشد و عاقبت والدین آنها را نسلی ناسپاس، غیراخلاقی و بی‌اعتقاد به ارزشها قلمداد می‌کنند. در این فضا نظام باورها و ارزشها که می‌تواند از نقشها و موقعیت خانوادگی اعضا به نسل بعد منتقل گردد، متزلزل می‌گردد.
ترویج زندگی مجردی و زندگی با حیوانات و نیز ترویج هم‌باشی بدون ثبت یا ازدواج سفید و نیز تجویز هم‌جنس‌گرایی به مجموعه‌ای از ارزش‌هایی منتسب است که دنیای غرب آن را آزادی می‌نامد. با توجه به مردود بودن این نوع زندگی در اسلام و نتایج فاسدی که دارد، فرهیختگان و دانشوران دانشگاهی در جهان اسلام می‌توانند در صفی واحد تقابل فرهنگی با این نوع فساد را در دستور کار خود قرار داده و با فعال‌سازی دانشگاه‌های خود، همکاری بین جامعه و دانشگاه را برای رفع این آسیب‌های اجتماعی برنامه‌ریزی کنند.
در این میان، تعارضات فکری و تفاسیر اعتقادی از ارزشهای دینی و مذهبی و حتی اجتماعی و فرهنگی بیش از پیش به چشم میخورد و نیازمند گفتمان علمی دقیق در میان اصحاب دانشگاهی و علما در این خصوص است. این‌ها تنها بخش کوچکی از چالش‌های گسترده خانواده در جهان امروز است و همین امر اهمیت بررسی علمی و تحلیلی کرامت انسانی را در قالب کنفرانس بین-المللی حاضر روشن می‌کند.
